به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

ضرورت بازتعریف نظام حکمرانی آب در زاینده‌رود / پژوهشگر سیاست‌گذاری آب: حقوق آب با تحکم و اجبار به دست نمی‌آید!

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۹۶۳۹۶

ناکارآمدی سیاست‌های فعلی در مدیریت منابع آبی به ویژه در حوضه آبریز زاینده رود اثبات شده و بازتعریف نظام حکمرانی آب به ویژه در اصفهان، بیشتر از گذشته ضروری به نظر می‌رسد، اما آیا دولت سیزدهم برای این تغییر آمادگی دارد؟

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان به تازگی اعلام کرده که احتمالا آب در زاینده رود برای کشت پاییزه جاری نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چون آب موجود در سد زاینده رود ۱۵۱ میلیون مترمکعب است و در این شرایط ورودی آب به سد ۶ مترمکعب بر ثانیه است و آبی که برای مصرف شرب از سد خارج می‌شود، ۱۷ مترمکعب بر ثانیه!

 

با شرایطی که او توصیف کرده، احتمال اینکه سد زاینده رود هم به سرنوشتی شبیه سد اکباتان دچار شود، دور نیست. اما باید خشک شدن منابع آبی کشور را نظاره گر باشیم و کاری برای اصلاح مدیریت نکنیم؟  

 

پارسال، همین روز‌ها بود که کشاورزان اصفهانی در زمین خشک زاینده رود تجمع کرده بودند. تجمعی که چند روز طول کشید و حتی ابعاد امنیتی پیدا کرد. در همان روز‌ها معاون اول رئیس جمهور قول داد که مشکل اب کشاورزان اصفهانی را هرطور باشد، حل کند. وزیر نیرو هم وعده حل مشکلات را داد. رئیس جمهور نیز در سفر استانی خود به اصفهان به مساله آب زاینده رود توجه ویژه‌ای کرد و عمده مصوبات سفر استانی رئیس جمهور هم به حل مساله آب زاینده رود و مشکلات آبی کشاورزان اختصاص یافت. اما گویا امسال هم مشکلات کشاورزان همان مشکلات سال‌های گذشته است.

هنوز مشخص نیست که دولت سیزدهم برنامه‌ای برای تغییر حکمرانی آب به ویژه در حوضه زاینده رود دارد یا نه؟ یا هنوز نمی‌دانیم که مصوبات سفر استانی دولت به اصفهان با آن حجم بالای ارقام تصویب شده، دقیقه قرار است چه مشکل یا مساله‌ای را حل کند، اما با توجه به آنچه در همدان رخ داده و آنچه در آینده نزدیک برای اصفهان محتمل است، ضرورت تغییر حکمرانی آب خودنمایی می‌کند.

 

بیشتر بخوانید:

مصوبات آبی سفر دولت به اصفهان به کجا رسید؟ / خسارت کشاورزان شرق از رهاسازی ناقص آب زاینده‌رود توافق کمیته چهارجانبه مبنی بر رهاسازی ۱۰ روزه آب زاینده رود محقق نشد / خسارت به زمین‌های کشاورزی به دلیل نوسان در آبیاری استانداری آب کمتری به کشاورزان برساند، اما جریان رود تا نیمه خرداد جاری باشد تجمع اعتراضی کشاورزان اصفهانی برای ادامه جریان آب زاینده‌رود / استانداری: تداوم جریان آب ممکن نیست اجرای قانون؛ سرتیتر ۹ مطالبه کشاورزان اصفهانی / چرا مسئولان در برابر شفافیت مصارف آب زاینده رود تعلل می‌کنند؟

 

مهدی فصیحی هرندی، پژوهشگر مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، احداث تونل اول کوهرنگ را اولین گام برای مدرنیزه کردن حکمرانی بر زاینده رود عنوان می‌کند و با اشاره به احداث سد‌های ریزودرشت در بالادست و اجرای طرح‌های توسعه کشاورزی در پایین دست رودخانه، می‌گوید: تقریبا در هر دهه یک منبع آبی جدید به زاینه رود اضافه شده که تقریبا بر ابعاد فنی تمرکز کرده بود، اما پیامد اصلی این «مأموریت هیدرولیکی» متلاشی شدن نظام زاینده رود بود.

فصیحی به سامانه‌های سنتی حکمرانی آب در همه نقاط ایران و از جمله زاینده رود اشاره می‌کند و می‌گوید: میراب‌ها را معتمدین و مردم محلی انتخاب می‌کردند و کمتر تحت تأثیر دولت‌ها قرار داشتند. خودکفا بودند و هزینه‌های بهره برداری، تعمیر، نگهداری و حقوق میراب‌ها هم از طرف خود آب بران تأمین می‌شد. قوانین شفاف داشتند، که اجرایی و مورد قبول همه بود.

 

این پژوهشگر سیاست گذاری حوزه آب بیان می‌کند که نظام‌های جدید حکمرانی آب در تخریب فیزیکی و فراموشی نظام سامانه‌های سنتی نقشی اساسی داشته اند. در زاینده رود، طرح‌های جدید پیاده شده روی شکه‌های تقسیم آب قدیمی که در اصفهان به «مادی» شهرت داشت، روی قنوات شار وارد کرده که باعث بر هم خورد نظام‌های اداره آن شده است.

 

او معتقد است برهم خورد نظام‌های اداره قنوات، تأثیر اجتماعی تغییر در حکمرانی آب است. خشک شدن تدریجی قنات‌ها هم تأثیر فنی ان است.

 

فصیحی می‌گوید: سد‌های مخزنی، انحرافی، کانال ها، پمپاژ و انتخاب اب به مناطق دوردست خارج از حوضه، به عنوان عوامل برهم زننده انسجام اجتماعی و توزیع درآمد و هزینه در حوضه زاینده رود شناخته می‌شوند. به این طریق که درآمد از پایین دست به بالادست منتقل شده درحالیکه افزایش املاح در آب و شوری خاک برای پایین دست رقم خورده است. تالاب گاوخونی و باغات مصفا و قدیمی در پایین دست از بین رفته و تداخل انتظارات آب بران تازه وارد و قدیم و همزمانی آن با برداشت غیراصولی از منابع زیرزمینی، باعث پیچیده‌تر شدن روابط بازیگران در حوضه آبریز زاینده رود شده است.

او با بیان اینکه این غول پیکرسازی‌های آبی موجب بر هم خوردن نقاط روشن حکمرانی سنتی زاینده رود شد، توضیح می‌دهد: الگوی حکمرانی که مشارکت پذیر، اجماع گرا، جوابگو، شفاف، مسئولیت پذیر، مؤثر، عادلانه و فراگیر بود.

 

فصیحی با برشمردن آسیب‌هایی که الگوی حکمرانی نامنظم و عدم کنترل در برداشت و استفاده بی رویه از منابع آب بران، محیط زیست و نسل آینده، می‌گوید: تصمیم گیرندگان متمایل به دوری از بروز مناقشه زیست محیطی، اجتماعی و سیاسی بر سر آب در بلندمدت باید متوجه شوند که راهکار‌های بالا به پایین و پادگانی در در مساله حقوق آب نمی‌تواند چندان موثر باشد و در یک کلام حقوق آب با تحکم و اجبار دست یافتنی نیست.

 

تجربه همدان پیش چشم ما قرار دارد و می‌دانیم که دیر نیست بی آبی دامن زندگی شهری در شهر‌های پرجمعیت‌تر و اثرگذارتر را هم بگیرد. ناکارآمدی سیاست‌های فعلی در مدیریت منابع آبی در چند سال گذشته، اثبات شده و تغییر در شیوه‌های حکمرانی امری ضروری به نظر می‌رسد. اما آیا دولت سیزدهم همان دولتی است که انتظار داریم حداقل مقدمات این تغییرات را ایجاد کند؟

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: حکمرانی آب زاینده رود کشت پاییزه اصفهان کشاورزان اصفهانی آب زاینده رود حکمرانی آب پایین دست منابع آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۹۶۳۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کشاورزان مکلف به نظارت بر استخرهای کشاورزی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما،مرکز اصفهان؛ مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان در جلسه ستاد بحران سمیرم گفت: از ابتدای امسال تاکنون ۶ نفر بر اثر غرق شدگی در منابع ذخیره آب این شهرستان جان خود را از دست داده اند .
منصور شیشه فروش همچنین در خصوص هجوم ملخ به مزارع استان هشدار داد و افزود: به همت جهاد کشاورزی ۲۵۰ هکتار از اراضی شهرستان سمیرم در مرز استان چهار محال و بختیاری برای جلوگیری از هجوم‌ملخ به مزارع سمیرم سم پاشی می شود.
شیشه فروش به صدور هشدار نارنجی هواشناسی نیز در پی ورود سامانه جدید بارشی به استان اشاره کرد و افزود: با توجه به هشدارهای هواشناسی تمامی اداره های خدمت رسان در راستای جلوگیری از خسارت ناشی از سیل آماده باش هستند .
وی گفت: براین اساس مراکز خدمات رسان به خصوص شهرداری ها و راهداری ها موظفند در خصوص بازگشایی دهانه پل ها، تقویت سیل بندها، آزاد سازی تصرفات جهاد کشاورزی و حفاطت از قنات ها اقدام کنند.
شیشه فروش به خسارت سیل هفته گذشته در استان نیز اشاره کرد و افزود: در پی بارندگی های اخیر به تعدادی از منازل مسکونی در روستاهای پادنا خسارت وارد شد که از بعد از ارزیابی و تایید بنیاد مسکن، خسارت آنها پرداخت می شود .
مدیر بحران استانداری اصفهان از پرداخت ۱۸۰ میلیارد تومان خسارت به کشاورزان در سال گذشته خبر داد و گفت : خسارت به کشاورزان تنها از طریق صندوق بیمه محصولات کشاورزی پرداخت می شود که صندوق باید نسبت به پرداخت خسارت به کشاورزان سرعت ببخشد .
شهرستان سمیرم با شش شهر چهار بخش و ۱۲۰ روستا و ابادی در جنوب اصفهان واقع شده است